Overslaan en naar de inhoud gaan

Archiefgeschiedenis van de afdeling Westfalen

De afdeling Westfalen van het Staatsarchief Noordrijn-Westfalen werd in 1829, ruim 190 jaar geleden, opgericht als het ‘Koninklijk Provinciaal Archief Münster’. Het was verantwoordelijk voor de hele Pruisische provincie Westfalen. Hier werden archiefstukken van de ontbonden oude gebieden en de geseculariseerde kloosters samengebracht, die in de jaren daarvoor door de Pruisen waren gered van verspreiding en verlies en waren verzameld in ‘archiefdepots’ op verschill...

De afdeling Westfalen van het Staatsarchief Noordrijn-Westfalen werd in 1829, ruim 190 jaar geleden, opgericht als het ‘Koninklijk Provinciaal Archief Münster’. Het was verantwoordelijk voor de hele Pruisische provincie Westfalen. Hier werden archiefstukken van de ontbonden oude gebieden en de geseculariseerde kloosters samengebracht, die in de jaren daarvoor door de Pruisen waren gered van verspreiding en verlies en waren verzameld in ‘archiefdepots’ op verschillende plaatsen in het land.

In 1867 werd het huis omgedoopt tot “Koninklijk Pruisisch Staatsarchief Münster”. In 1947, in het kader van de oprichting van de deelstaat Noordrijn-Westfalen, vond opnieuw een naamswijziging plaats, ditmaal in “Noordrijn-Westfaals Staatsarchief Münster”. In 1963 werden de bestanden van het voormalige regeringsdistrict Minden en zijn rechtsopvolgers uit de periode na 1816 ondergebracht bij het nieuwe NRW Staatsarchief Detmold. Het archief in Münster beheert dus vandaag de dag de deelstaatautoriteiten in de regeringsdistricten Arnsberg en Münster.

In januari 2004 werd het Landesarchiv Nordrhein-Westfalen opgericht. Hierin werden de vier voorheen onafhankelijke staatsarchieven in Noordrijn-Westfalen samengevoegd. Binnen het staatsarchief opereerde het voormalige staatsarchief vijf jaar lang onder de naam “ Landesarchiv Nordrhein-Westfalen Staatsarchiv Münster” en sinds 2008, na een verdere naamswijziging, als “Landesarchiv Nordrhein-Westfalen Abteilung Westfalen”. De bevoegdheden bleven echter hetzelfde.

Toon meer Minder tonen

Brutalisme versus neorenaissance

Een van de vanuit kunsthistorisch oogpunt meest waardevolle gebouwen uit de tijd van het keizerrijk in Münster is het oude gebouw van het staatsarchief op de hoek van de Fürstenbergstraße en de Bohlweg. Nadat het staatsarchief sinds 1829 tijdelijk in verschillende gebouwen aan de Domplatz was ondergebracht, kon het in 1889 zijn intrek nemen in het nieuwe gebouw in neo...

Een van de vanuit kunsthistorisch oogpunt meest waardevolle gebouwen uit de tijd van het keizerrijk in Münster is het oude gebouw van het staatsarchief op de hoek van de Fürstenbergstraße en de Bohlweg. Nadat het staatsarchief sinds 1829 tijdelijk in verschillende gebouwen aan de Domplatz was ondergebracht, kon het in 1889 zijn intrek nemen in het nieuwe gebouw in neorenaissancestijl aan de Bohlweg.

Dit was het eerste archiefgebouw in Pruisen dat volgens het zogenaamde magazijnsysteem was ontworpen, waarbij om brandveiligheidsredenen het magazijngedeelte en het administratiegedeelte strikt van elkaar waren gescheiden. Het gebouw van het Staatsarchief in Münster diende vanwege zijn baanbrekende concept ook als voorbeeld voor andere Pruisische archiefgebouwen.

Vanwege de toegenomen behoefte aan ruimte werd in 1938 het magazijngedeelte uitgebreid. Tijdens de oorlog werd het administratiegebouw aan de Fürstenbergstraße verwoest, maar het magazijn bleef onbeschadigd. Door ruimtegebrek werden na de oorlog de collecties ondergebracht in tijdelijke alternatieve magazijnen.

De plannen voor de noodzakelijke nieuwbouw, waarmee in 1952 serieus werd begonnen, sleepten zich decennialang voort. Pas in 1972 kon worden begonnen met de bouw van een nieuw gebouw, dat uiteindelijk in 1975 werd ingewijd.

Het nieuwe gedeelte van het gebouw is bekleed met grijs beton en gebouwd in brutalistische stijl. Enerzijds vormt het met zijn ruwheid en eenvoud een opvallend contrast met de decoratieve gevel van het oude magazijn, maar tegelijkertijd benadrukt het deze ook, waardoor het een hoge herkenningswaarde heeft in het stadsbeeld van Münster.

Toon meer Minder tonen

Speicherstadt is archiefstad

In de Speicherstadt in Münster-Coerde beschikt de afdeling Westfalen over kantoor- en magazijnruimte voor de bestanden van de justitiële en financiële administratie, maar niet over een leeszaal. De betreffende documenten kunnen alleen na tijdige reservering worden ingezien in de leeszaal aan de Bohlweg.In 2001 en 2005 nam het S...

In de Speicherstadt in Münster-Coerde beschikt de afdeling Westfalen over kantoor- en magazijnruimte voor de bestanden van de justitiële en financiële administratie, maar niet over een leeszaal. De betreffende documenten kunnen alleen na tijdige reservering worden ingezien in de leeszaal aan de Bohlweg.

In 2001 en 2005 nam het Staatsarchief Münster naast het gebouwencomplex aan de Bohlweg ook twee voormalige militaire gebouwen in Münster-Coerde in gebruik. De zogenaamde Speicherstadt met graanschuren, pakhuizen, een grote bakkerij, een commandopost enz. werd in 1936 ontworpen en diende het legerbevoorradingsbureau voor de bevoorrading van de Noord-Duitse garnizoenen. Het is daarmee een getuigenis van de doelgerichte oorlogsvoorbereidingen van de nationaal-socialisten.

Ook de geallieerden erkenden de waarde van het complex en gebruikten het terrein na 1945 als provianddienst van de Winterbourne-kazerne. Enkele jaren na het vertrek van de Britten behoorde het Staatsarchief Münster tot de eerste civiele gebruikers van de voormalige opslagplaatsen, die speciaal voor de nieuwe doeleinden werden verbouwd. Naast de afdeling Westfalen zijn ook het Technisch Centrum van het Landesarchiv Nordrhein-Westfalen, het stadsarchief en de LWL-archeologie daar gevestigd.

Toon meer Minder tonen
Share